Herengracht 286, Deli gebouw

De Deli-Batavia Maatschappij is een koloniale handelsmaatschappij die in 1875 opgericht door de tabaksplanter jonkheer H.J.L. Leyssius. De maatschappij is er op gericht het gebied rondom Deli in cultuur te brengen en heeft ook een kantoor in Batavia. Het Nederlandse kantoor is in het begin gevestigd op de Herengracht 586, maar door de uitbreiding is meer ruimte nodig. In 1920 worden voor de bouw van dit nieuwe kantoorgebouw voor de Deli-Batavia Maatschappij drie huizen gesloopt, namelijk de nummers 286, 288 en 290. Daarvan had Herengracht 286 een heel mooi intrieur.

Het gebouw, ontworpen door A.D.N. van Gendt is een classicistisch gebouw met Amsterdamse School details, zoals het decoratieve metselwerk en de balustrades. Het is al modern van bouw met een betonnen skelet. De opdrachtgever wil een, in zijn omgeving passend gebouw, maar door zijn forse afmetingen springt het toch direct uit de rij woonhuizen.

In 1957 nationaliseren Indonesië de bezittingen van de Deli-Batavia Maatschappij. Vanaf 1965 tot 2015 is het gebouw in gebruik bij de Universiteit van Amsterdam.

 Het gebouw is op een moderne wijze gebouwd met een betonnen skelet, alhoewel dat nergens aan te zien is. Aan de voorzijde wordt het pand gedekt door een zogenoemd Duits gebroken dak, een bijzondere vorm van de mansardekap. De gevel vertoont een classicistische opzet met een detaillering van het metselwerk in de trant van de Amsterdamse School. Deze laatste bouwstijl, rijk aan exotische elementen, voegt zich hier, binnen een classicistisch kader, naar de verlangens van de koloniale opdrachtgever. De pilasters hebben kapitelen in siermetselwerk.

De hal en het trappenhuis 

Het trappenhuis is bekleed met genuanceerd grijsblauw geglazuurde keramiek. Voor de lambriseringen, balustrades en kolombekledingen is gebruik gemaakt van één decoratief element: namelijk een ovaal met een ingewerkt golfmotief.Trap en hal zijn voorzien van geglazuurde tegels en glas-in-loodramen. De glas-in-loodramen zijn gemaakt door W. Bogtman en zorgen voor licht in het trappenhuis. De radiatoren van de verwarming zijn door middel van aardewerken roosters in de lambrisering opgenomen.

In 1957 nationaliseerde Indonesië de bezittingen van de Deli-Batavia Maatschappij in dat land. Sinds 1965 is het gebouw in gebruik bij de Universiteit van Amsterdam. Aanvankelijk als het Historisch Seminarium. Vanaf 1990 is het Kunsthistorisch Instituut er gevestigd. Om de bibliotheek voldoende ruimte te geven is de 2^e etage gesplitst, waardoor het monumentale karakter van deze etage verdween. Het is ook aan de buitenzijde te zien, deze extra verdieping. Het is een recent monument, het is pas in 2001 op de monumentenlijst geplaatst.